Thứ Ba, 16 tháng 6, 2015

Playing Card History (Lịch sử bộ bài Tây) "Cards can be whatever you want them to be"


Nguồn Gốc

Bài lá có một lịch sử phong phú và bí ẩn. Trong khi nhiều sự kiện nhắc đến nguồn gốc của Bài lá, thì một vài chi tiết về việc làm sao để tạo ra hình hài lá bài như chúng ta thấy ngày nay đó là một vấn đề gây tranh cãi. Một trong những vấn đề đó là chất liệu làm bài là bằng giấy, nó là chất liệu dễ hư hại theo thời gian, nên rất khó để tìm thông tin về bản gốc của Bài lá, vì chúng hầu như không còn tồn tại

Ví dụ đầu tiên là các Bộ bài lá được cho là xuất hiện ở Ba Tư, Ấn Độ, Ai Cập nhưng hầu hết các chuyên gia đều cho rằng Bài Lá đầu tiên có nguồn gốc xuất sứ từ Trung Quốc cùng với các trò chơi như Dominos và Majong. Người Trung Quốc đã phát minh ra giấy và kĩ thuật in ấn và có những dấu vế người ta tim được từ năm 1924. Có những nét tường đồng trong cách chơi cũng như hình ảnh cách đây 800 năm về trước !

Một số sử gia khác lại cho rằng, bài lá có nguồn gốc từ Ba Tư, sau đó được lan truyền sabg đông Ấn Độ, Trung Quốc, rồi đến Tây Ai Cập cuối cùng là đến Châu Âu.

Thiết kể của bài lá từ Châu Âu có hình thức giống với thiết kề của Ai Cập thế kỉ 14. Người ta tin rằng bài lá được du nhập vào Châu Âu cũng do thương mại với Ai Cập, có khá là nhiều điểm tương đông trong hình dánh bộ bài thời kì này với thời kì hiện đại, bộ bài cổ đại cũng có 4 chất bài. Chỉ khác biểu tượng Swords ( kiếm) được thay bằng biểu tượng Space (bích), Sticks (gậy) được thay bằng Clubs (chuồn), còn 2 chất còn lại là Coins và Cups thì thường được tìm thấy trong các bộ bài xuất phát từ Ý và Tây Ban Nha. Mỗi vùng lại có những thiết kế bài Tây khác nhau mang đậm nét văn hóa và phong cách riêng, Như thiết kế bộ bài của người Đức bao gồm 4 chất Acorns ( Rô) Hawk Bells (Chuồn), Hearts (Cơ) và Leaves (Bích) tượng trưng cho sự tự cao và yêu thiên nhiên của họ.

Sự xâm nhập và phát triển

Sau khi bài Tây được du nhập vào Nam Âu, bài Tây được lan truyền khắp Châu Âu một cách nhanh chóng, dân chơi ví von như là "sự xâm lược của bài Tây". Với sự linh động, nhỏ gọn và nhiều kiểu chơi bài, bài Tây được cách binh lính mang đi ra mặt trận gián tiếp phổ biến bài Tây đến nhiều nơi trên thế giới. 

Những bộ bài đâu tiên không có lá Queen ( đầm) điều này phản ảnh về thời điểm lịch sử khi người ta còn mang nặng "trọng nam khinh nữ". Những bộ bài đầu tiên có hình ảnh là King và 2 "Marshalls" (cận thần) không có Queen trong thiết kể. Kể cả đến ngày nay những nơi như Ý, Tây Ban Nha, Đức, Pháp 3 chất hình đều là Nam (không có lá đầm).

Bộ bài truyền thống có 2 màu phổ biến đó là đỏ và đen, nó đều được phát minh ra ở Pháp. với thiết kế đơn giản 2 màu làm tăng khả năng tương tác và dễ nhìn hơn. Màu sắc đỏ đen đã được quy ước từ thế kỉ 15 cho những bộ bài truyền thống, những quy ước này hầu như không thay đổi qua hằng trăm năm, điều này có nghĩa là những bộ bài mà bạn đang sử dụng có những quy ước đã lập đi lập lại qua hàng trăm năm! 
Giá trị và sự ảnh hưởng

Ban đầu bài Tây được làm hoàn toàn bằng tay, nên giá cả đắt đỏ và chỉ có giới thượng lưu mới có khả năng sử dụng. Khi kĩ thuật in ẩn phát triển, bài Tây dần phổ biến đến nhiều người hơn với giá thành thấp chất lượng tốt hơn và dễ mua hơn. Đến cuối thế kỉ 14, bài Tây lan tỏa một cách chóng mặt vì cách chơi của nó rất đa dạng và được nhiều người ưa chuộng bài Tây như một thú vui tiêu khiển và cờ bạc. Nhiều người lo lắng rằng cờ bạc gia tăng đồng nghĩa với việc giảm mức độ đạo đức của các tầng lớp thấp trong xã hội. Điều này làm cho chính quyền đẩy mạnh việc kiểm soát mua bán và sử dụng bài.

Ban đầu những nhà thờ cơ đốc giáo không có thiện cảm với bài Tây. Họ cho rằng bài Tây là hiện thân cho sự không trung thực, cái ác, sự tha hóa về đạo đức, con người sẽ đánh mất bản thân nếu sử dụng nó.

Năm 1376 bài đã bị cấm ở Florence (thành phố lớn của nước Ý). Hai năm sau đó, cờ bạc bị cấm tai nước Đức. Trong thế kỉ 15, Bài Tây bị cấm bởi quốc hội, chỉ được sử dụng trong 12 ngày kể từ Giáng Sinh. Trong thế kỉ 16, vua Henry 8 nhận thẩy bài Tây làm mất sự tập trung của quân lính trong quân đội. Và đến thế kỉ 17, những người thiết kế bài đã kiến nghị nhà vua về điều lệnh cấm bài Tây. Vua Charles l đã thông qua điều lệ 1628 và công ty The Worshipful Company of Makers of Playing Cards ra đời và trường tồn đến ngày nay trong việc sản xuất, thiết kế và phân phối bài.

Một vài ứng dụng khác                                                                                                 Bài Tây có rất nhiều kiểu chơi bài. Trong một thời gian dài, các ấn bản thường chỉ được in mặt hình và mặt lưng để trống ( vì để mặt lưng trống sẽ tiếp kiệm được giấy và mực in). Mặt khác các nhà sản xuất còn tận dụng mặt lưng để in coupon, thư tình, thư mời, kể cả tiền tệ.
Vào thế kỉ 18, các bà mẹ ở Hà Lan để lại tin nhắn trên mặt sau của lá bài để xác định đứa bé bị bỏ rơi. Nếu lá bài bị xé 1 nửa có nghĩ là người mẹ của đứa bé sẽ trở lại trong tương lai với mảnh bài còn lại và bồi thường cho người nhận nuôi đứa bé. Còn nếu không có lá bài có nghĩa rằng người mẹ đã hoàn toàn bỏ rơi con mình và không trở lại.

Hội kín và những bí mật ẩn dấu

Nhiều người cho rằng nguồn gốc của bài Tây là từ những hội người bí ẩn, họ cho rằng những hình ảnh trên lá bài, áo giáp, vũ khí, trang phục mang một ý nghĩa thần bí nào đó.

Một giả thiết rất phổ biến đó là bài Tây là sự tương quan của thế giới tự nhiên. Có 4 bộ trang phục ( tương ứng với 4 chất), cũng tương ứng với 4 mùa trong năm. Có 52 lá bài tượng trưng cho mỗi tuần trong năm. Có 13 lá bài mỗi chất tượng trưng cho 13 chu kì của mặt trăng.

Nhiều triết gia cho rằng Freemasons (Hội tam điểm, Ai cập) giấu thông điệp bên trong mỗi lá bài. Ví dụ: Lá bồi cơ dường như đang cầm cây gậy Acacia -được sử dụng trong các nghi lễ Masonic- lá Đầm cơ đang nắm giữ hoa hồng một vật biểu trưng của hội.... có rất nhiều giả thiết xung quanh nguồn gốc của bộ bài Tây nhưng hầu như chưa có giả thiết nào xác đáng. Nên rất khó để chứng minh hay bác bỏ giả thiết nào. Sự tồn tại của những giả thiết này chứng tỏ tầm quan trọng và ý nghĩa của bài Tây trong văn hóa ở nhiều vùng miền.

Vẻ đẹp huyền bí

Bộ bài là thứ vừa đơn giản vừa phức tạp. Nhỏ, dễ mang theo, nhiều màu sắc là một trong những đặc tính của bài Tây. Sự phong phú trong cách chơi và kĩ năng đã mang đến cho bài Tây sức hấp dẫn vô cùng lớn. Khi bạn chơi bài, bạn chỉ biết những con bài trong tay đó là điều bí mật đối với những người chơi con lại. Sự thú vị nằm ở chỗ bạn phải suy luận, xây dựng chiến thuật để chiến thắng đối thủ với những nước đi bí mật. "Cards can be whatever you want them to be"














2 nhận xét: